Odpowiedzi na zagadnienia moralne

o. Franciszek J. Connell CSsR

Interpretacja prawa postu eucharystycznego

Pytanie: Czy prawo trzech godzin dla pokarmów stałych i jednej godziny dla napojów niealkoholowych, będące obecnie normą dla postu eucharystycznego, może być traktowane obyczajowo [tj. w sposób niedosłowny]? By posłużyć się konkretnym przykładem, czy osoba świecka mogłaby przyjąć Komunię Świętą, gdy jej zegarek wskazuje, iż skończyła śniadanie dwie godziny i pięćdziesiąt osiem minut temu?

Odpowiedź: Panuje prawie jednomyślna zgoda wśród teologów, iż odpowiedź musi być przecząca. Jeżeli nie spełniło się warunków postu i przystępuje się do Komunii Świętej, jest to grzech śmiertelny. Zezwolenia z roku 1957 nie wskazują na jakąkolwiek zmianę w tej materii.

Teologowie oraz kanoniści twierdzą zgodnie, że prawo trzy godziny/jedna godzina, stanowiące obecnie normę dla postu eucharystycznego, musi być przestrzegane dokładnie, co do sekundy. Co prawda ojciec Regatillo zasugerował, iż dopuszczalna jest interpretacja owego prawa w sposób niedosłowny, jednak mając na względzie fakt, że całe poprzednie prawodawstwo dotyczące postu eucharystycznego wymagało matematycznej dokładności w liczeniu czasu oraz że nie ma śladu jakiejkolwiek zmiany w dokumentach wydawanych przez Stolicę Apostolską, trudno jest znaleźć uzasadnienie, w jaki sposób ów łagodny pogląd mógłby być stosowany w praktyce. W związku z tym, wyjaśniając prawo postu eucharystycznego swoim parafianom, xięża powinni podkreślać, iż czas postu wymagany przed przyjęciem Komunii Świętej należy interpretować dosłownie. Rzeczywiście, niektórzy teologowie uznają parvitas (małą wagę sprawy) w ocenie elementu czasowego tak, iż skrócenie czasu wymaganego postu o kilka minut byłoby jedynie grzechem powszednim, jednak wygląda na to, że nie istnieje żaden odpowiedni powód dla takiego ustępstwa.

Zezwolenia dane przez Stolicę Apostolską w kwestii postu eucharystycznego są wyraźnie określone; poza nimi prawo pozostaje niezmienione. Jedną z podstawowych cech tego prawa jest jego całkowita powaga. Nie dopuszcza ono żadnych ustępstw w odniesieniu do liczenia czasu oraz ilości pożywienia lub napoju łamiących post. Dlatego też skrócenie godziny między spożyciem pokarmu płynnego a rozpoczęciem Mszy lub przyjęciem Komunii Świętej o jedną chwilę, albo przyjęcie Komunii Świętej po minimalnej ilości pokarmu stałego, należy postrzegać obiektywnie jako grzech śmiertelny. Przytaczając słowa ojca Forda odnośnie do zezwoleń z roku 1953: „Przypuśćmy, że ktoś pościł tylko pięćdziesiąt pięć minut od spożycia napoju albo że spożył tylko drobną ilość zabronionych pokarmów stałych i płynnych. Jeśli następnie przystąpił on do Komunii, czy można stwierdzić, iż zgrzeszył jedynie w sposób powszedni, ponieważ nie spełnił warunków postu w tak drobnej kwestii? Odpowiedź musi być przecząca”.

Post eucharystyczny

Pytanie: Xiądz doznał zakrzepicy wieńcowej, lecz znów jest w stanie pełnić swą posługę. Przypisany został do odprawiania niedzielnych Mszy o godzinie 8 oraz 10. Mając na względzie jego wcześniejszą przypadłość, czy może on spożywać pokarmy płynne przed rozpoczęciem pierwszej Mszy?

Odpowiedź: Rozsądną interpretacją Konstytucji Apostolskiej Christus Dominus jest to, że ktoś, kto obawia się możliwości ataku choroby, jeśli nie spożyje pokarmu płynnego lub lekarstwa przed celebracją Mszy bądź przyjęciem Komunii Świętej, jest upoważniony do takiego przywileju. Stąd też ojciec Jan Ford S.J., w swym doskonałym komentarzu do Konstytucji z 1953 r., stwierdza: „Osoba, która nie ma objawów w danej chwili, ale przewiduje, że dozna ich i doświadczy poważnej niedogodności, jeśli nie przyjmie lekarstwa lub napoju, jest upoważniona do dyspensy i może przyjąć płyn lub lekarstwo w celu zapobieżenia chorobie”.

Xiądz w sytuacji opisanej przez pytającego z pewnością ma powód, by obawiać się nawrotu choroby, której uprzednio doświadczył, dlatego jest uprawniony do lekarstwa lub pokarmu płynnego przed jedną z Mszy lub przed obiema. Takie lekarstwo lub napój można zażyć nawet na chwilę przed Mszą.

tłumaczenie: Dawid Świonder