„Poczet królów polskich”

Poczet królów i xiążąt polskich, zapewne najczęściej reprodukowane dzieło Jana Matejki, po II wojnie światowej trafił do Wrocławia i wszedł w skład zbiorów późniejszego Muzeum Narodowego. Ze względów konserwatorskich jest udostępniany zwiedzającym co kilka lat – w stolicy Śląska po raz ostatni można go było zobaczyć w drugiej połowie 2014 r. Wraz z kolejną prezentacją, 22 czerwca 2023 r., dziennikarze lokalnych i ogólnopolskich mediów byli świadkami udanego debiutu kuratorskiego pani Natalii Sienkiewicz.

Dzieło w niezwykły sposób zawładnęło historyczną wyobraźnią kolejnych pokoleń Polaków. Cykl 44 rysunków ołówkiem powstał w latach 1891–1893 jako jedna z ostatnich prac podziwianego powszechnie mistrza malarstwa historycznego. Rysunki zamówione zostały przez wiedeńskiego wydawcę Maurycego Perlesa, który chciał wydać ilustrowaną historię Polski. Jan Matejko zaproponował ukazanie jej poprzez wizerunki władców.

Prace nad cyklem rozpoczął artysta w lutym 1890 r. Proces powstawania rysunków, które tworzone były przeważnie zgodnie z chronologią panowania władców, był żmudny. Wiele czasu zajmowało Matejce szukanie materiałów umożliwiających wierne historycznie przedstawienie ubiorów, szczegółów uzbrojenia, klejnotów koronnych. Rysunki ołówkiem pokazujące kolejnych władców Polski miały być następnie reprodukowane przy pomocy heliograwiury. Ta szlachetna, ale i technologicznie trudna technika umożliwiała – dzięki zastosowaniu fotografii – doskonałe powtórzenie nie tylko każdej kreski rysunku, ale znakomicie przenosiła wszelkie niuanse walorowe pierwowzoru. Po wytrawieniu płyty miedziorytniczej z naniesioną warstwą światłoczułą i naświetloną fotografią oryginału otrzymywano matrycę, dzięki której można było uzyskać konieczny nakład. Odbitki zachowywały wszystkie walory oryginału.

Zachowanie oryginalnych rysunków zawdzięczamy Bolesławowi Orzechowiczowi, który w 1916 r. wykupił je od Maurycego Perlesa, a w 1919 r. przekazał Lwowowi. W 1946 r. Poczet wraz z innymi zbiorami lwowskimi przekazano do Wrocławia, gdzie stał się częścią kolekcji Muzeum Państwowego.

Podczas briefingu w Gmachu Głównym MNWr, obok pani Natalii Sienkiewicz, głos zabrali pani Małgorzata Korżel-Kraśna i pan Grzegorz Wojturski. Zapraszamy do zapoznania się z nagraniem: