Sztuka dobrego myślenia. Dziedzictwo Stanisława Herakliusza Lubomirskiego

Muzeum Łazienki Królewskie

Sztuka dobrego myślenia.

Dziedzictwo Stanisława Herakliusza Lubomirskiego

26 kwietnia – 1 września 2024 roku

O Łaźni, która stała się Pałacem

Łazienki Królewskie kojarzone są przede wszystkim z królem Stanisławem Augustem, ale historia królewskiej rezydencji sięga dalej niż XVIII wiek. Znany nam wszystkim Pałac na Wyspie powstał… z Łaźni, którą sto lat wcześniej wybudował magnat Stanisław Herakliusz Lubomirski. Pisarz, myśliciel i polityk o szerokich zainteresowaniach równo 350 lat temu zaczął przekształcać tereny łowieckie w miejsce służące sztuce i odpoczynkowi. Z okazji tej okrągłej rocznicy 26 kwietnia 2024 r. Muzeum Łazienki Królewskie otworzy wystawę poświęconą założycielowi Łazienek oraz jego rodzinie, bogatej sieci kontaktów wśród europejskiej elity, a także działalności w polityce i sztuce. Wśród prezentowanych pamiątek po Lubomirskim znajdą się cenne srebra i horoskopy, a dramaturgii dodadzą przedmioty wydobyte z krypty. W Pałacu na Wyspie zajrzymy do pomieszczenia, które po raz pierwszy zostanie udostępnione zwiedzającym. Wystawa potrwa do 1 września 2024 r. Ekspozycję uzupełnia program warsztatów, pokazów teatralnych, lekcji muzealnych, spotkań literackich i oprowadzań.

Co zobaczymy na wystawie?

Kuratorzy ekspozycji, pan dr Kamil Frejlich i pan dr Piotr Skowroński, zgromadzili ważne pamiątki po Lubomirskim, jednym z ówcześnie najbogatszych ludzi w państwie. Ekspozycję w Podchorążówce rozpocznie opowieść o dziejach Ujazdowa w czasach Lubomirskiego (1642–1702). Zobaczymy m.in. projekty barokowej Łaźni, a także innych budowli, które ufundował Lubomirski. W dalszych częściach przyjrzymy się barwnemu życiu bohatera wystawy. Wiele z eksponatów będzie prezentowanych po raz pierwszy. Wśród nich znajdą się srebrne przedmioty – oznaki wysokiego statusu społecznego, portrety marszałka i jego bliskich, rysunki i starodruki, a nawet sentymentalny przedmiot wydobyty z krypty osoby bliskiej Lubomirskiemu. Istotną rolę w życiu marszałka odgrywały horoskopy. Na wystawie zobaczymy np. ważny dla historii Łazienek Królewskich horoskop określający dokładną datę i godzinę, w których Lubomirski miał objąć dobra ujazdowskie.

Wszystkie eksponaty pochodzą ze zbiorów piętnastu instytucji polskich oraz pięciu zagranicznych, m.in. Archiwum Państwowego w Dreźnie, Muzeum Narodowego w Sztokholmie, Biblioteki Narodowej Francji w Paryżu.

Z kolei w Pałacu na Wyspie będzie można przejść się specjalnie wyznaczonym szlakiem. Zobaczymy tu ślady pierwotnej Łaźni. Dowiemy się także, gdzie stały wanny, w których marszałek zażywał kąpieli. Jedno z pomieszczeń zdobionych XVII-wiecznymi sztukateriami zostanie udostępnione zwiedzającym po raz pierwszy w historii Muzeum.

O bohaterze wystawy

Stanisław Herakliusz Lubomirski to jedna z najbarwniejszych postaci polskiego baroku. Jako marszałek wielki koronny pełnił drugą co do ważności, tuż po królu, funkcję w Rzeczypospolitej, jednak jego zainteresowania znacznie wykraczały poza politykę. Był poetą, mecenasem sztuk, inicjatorem budowy wielu interesujących obiektów architektonicznych. Do dziś oprócz pozostałości Łaźni przetrwały – w zmienionej już formie – znajdujący się w Łazienkach Ermitaż, a także kościół Bernardynów na Czerniakowie. W jego wnętrzu znajduje się najwięcej elementów oryginalnego wystroju, szczegółowo przemyślanego przez fundatora.

Lubomirski już za życia był cenionym pisarzem i myślicielem. Jego dzieła były wielokrotnie wydawane oraz tłumaczone przez kolejne stulecie, a biografia obejmowałaby tak wiele dziedzin, że do dziś nikt nie podjął się jej napisania. Wyzwanie przybliżenia tej postaci szerokiej publiczności podjęło właśnie Muzeum Łazienki Królewskie (ul. Agrykola 1).

Wydarzenia towarzyszące ekspozycji

Wystawę uzupełnia program wydarzeń: lekcje muzealne, warsztaty artystyczne i filozoficzne, pokazy teatru kamishibai, spacery po ogrodach, spotkania literackie oraz oprowadzania. Adresowane będą do różnych grup wiekowych, a także do osób o specjalnych potrzebach.

Wkrótce nakładem wydawnictwa Muzeum Łazienki Królewskie ukaże się również katalog do wystawy w językach polskim oraz angielskim.